Tây Nguyên với lợi thế đất đỏ bazan màu mỡ, thuận lợi cho phát triển, trồng các loại cây ăn trái, cây lâu năm, cây công nghiệp… Nhiều người đã trở thành triệu phú, tỷ phú chỉ nhờ những mô hình đơn giản. Có người chỉ từ đầu từ một loại cây sau 2 năm thu về vài tỷ như chơi. Vậy để phát triển hơn nữa cần mô hình như thế nào?
Tình hình kinh tế hiện nay
Tây Nguyên nổi tiếng với các loại cây lâu năm như hồ tiêu, café, điều, cao su… Là nền kinh tế trọng điểm của khu vực này đánh dấu cột mốc quan trọng đối với sự phát triển cũng như sự nhìn nhận đầu tư, đổi mới.
Vào cuối năm 2016, đầu năm 2017 giá café ở mức từ 40-60 nghìn/kg, giá hồ tiêu lên đến khoảng 250 nghìn/kg. Mỗi hộ mỗi vụ mùa thu từ 8 tấn trở lên. Dần dần bà con hiểu được tầm quan trọng, giá trị kinh tế thật sự từ cây công nghiệp này và đâu tư nhiều hơn.
Nhưng thời gian gần đây giá cả bị hạ xuống do chất lượng lắt léo vào làm giảm giá trị thật sự, ảnh hưởng đến các hộ dân. Nhưng cục diện này cho thấy, không thể chỉ tập trung vào một loại cây, một loại kinh tế sẽ khiến người dân trở tay không kịp trong khi còn có thể trồng nhiều loại cây khác.
Các loại hình cây nên tạo thành mô hình
Điểm nổi bật ở các loại cây công nghiệp được trồng nhiều tại Tây Nguyên đều có vụ mùa rõ rệt không dính kết. Cụ thể như trồng xen canh tiêu, điều và café. 3 loại cây có 3 vụ mùa rõ rệt cho thu hoạch và chăm sóc.
Thay vì trồng hết cả 1 ha chỉ hồ tiêu thì bạn chia ra, 3 phần trồng tiêu và 7 phần còn lại trồng điều, café. Hồ tiêu phát triển chủ yếu chiều cao không có tán rộng có thể trồng xen giữa là các loại cây cũng mang lại giá trị cao như đinh lăng, cỏ cho bò…
Café và điều có tán rộng nhưng không quá cao nên cần có diện tích rộng hơn. Bên cạnh trồng cây có thể nuôi thêm bò, dê… Hồ tiêu cho leo lên các loại cây keo có lá cho dê, trồng cỏ xen canh có thức ăn cho bò. Một mô hình hoàn hảo.
Thời điểm trồng và thu hoạch
Đối với café, tiêu, điều đều nên trồng vào mưa là tốt nhất. Những vùng nhiều nước thì có thể trồng ở cuối mùa nhưng luôn phải đảm bảo đủ nước. Nên bón lót phân trước vào hố, đất cần tơi xốp, nếu là tái trồng thì cần phục hồi đất bằng xử lý hoặc trồng các loại họ đậu từ 1-2 năm.
Hồ tiêu có thời điểm thu hoạch vào dịp đầu năm, tết nguyên đán từ tháng 1-2-3 dương lịch. Sau khi thu hoạch xong tiêu bà con có thể chuẩn bị cho phơi, xay, đóng bao bảo quản… Tiếp đó bà con cần chuẩn bị cho thu hoạch điều với thời điểm rơi vào khoảng tháng 3-4 dương lịch.
Còn đối với café thì vào thời điểm cuối năm tháng 10-11. Các loại cây trên có thời điểm chín gần như đồng loạt nên hái khi chưa chín quá là tốt nhất để tránh giảm năng suất, chất lượng cũng như hao hụt.
Vốn đầu tư, lợi nhuận, công nghệ
Đối với các loại hình trồng cây phổ thông, thủ công là tự tưới, tự chăm bón cho năng suất từ 3-4 tấn/ha. Nhưng với hệ thống tưới nước bằng tay có nhiều nguy cơ gây sâu bệnh, đứt rễ… Còn thay vào đó là hệ thống tưới nhỏ giọt có quy mô năng suất có thể tăng lên gấp đôi từ 7 tấn/ha. Nếu được mùa, thuận lợi có thể lên đến 11 tấn/ha đối với hồ tiêu.
Chi phí đầu từ cho 1 ha rơi vào khoảng 150-200 triệu/ha. Không tính tiền đầu tư mua đất trồng. Nhưng hiện nay các chính sách hỗ trợ, cho vay với lãi thấp cho các hộ dân, nông dân đang rất được quan tâm đến để thúc đẩy sự phát triển cho bà con.
Chủ yếu nguồn chi phí cho các loại thuốc phòng trừ sâu bênh, tưới và phân chăm bón, không cầu kì quá nhiều công chăm sóc như các loại cây khác.
Không nên chạy theo phong trào
Hiện nay người dân thường có xu hướng thấy cây gì đem lại lợi nhuận cao, giá cao thì trồng và chăm sóc, giá hạ thì chặt bỏ. Đại loại như có những năm điều hạ, tiêu cao, người dân đem chặt hết điều để trồng tiêu. Nhưng giá cả là điều không thể lường trước, trồng cây thì lâu năm. Chính vì thế người dân cần có mô hình cụ thể trồng xen nhiều cây để có thu nhập ổn đinh.
Nếu cây này giá thấp thì chắc hẳn giá loại cây kia sẽ được đôn lên ít nhiều, chí ít không bị mất trắng hay quá thua lỗ mà đổ vốn liếng, đất đai, sức vào chỉ một loại cây. Nếu chặt café đi để trồng tiêu trong thời điểm tiêu cao thì phải 3 năm sau mới có thu hoạch. Vậy liệu 3 năm sau giá còn giữ ở mức đó không? Hay thấp thì lại chặt?